Halil İbrahim amca Orhanlı köyünün sakinlerinden. Köyde bir bakkal dükkanı var. Aynı zamanda zeytinci, atalık tohumlardan susuz karpuz yetiştiriyor, kerpiç yapılar hakkında bildiklerini bizlerle paylaşıyor. Pek çok konuda ustamız. Sıkça da yazı yazıyor, duygularını kağıda döküyor Halil İbrahim amca. Doğa Zamanı Yamaklık Okulu’nda dükkanını bırakıp yanımıza gelemedi ama öğrendiklerini bir mektup göndererek paylaştı bizimle:
“Eskiden insanlar, toprakla, tarımla, hayvancılıkla, meyvecilik, sebzecilik vs. işleri ile ilgili, tohum ekme, tarlayı sürme, çapalama, hasat vs. gibi her türlü ünlük, haftalık, aylık ve mevsimlik tarım işlerini doğa olaylarını takip ederek buna göre yaparlardı.
İşte bunlardan bazıları:
-Ot çıtlasın ondan sonra tohum ekilir. (İlk yağmurlardan sonra tarladan yabani otlar çıktıktan sonra tohum ekilirse, tarla sürülürse yabani otlar imha olur mahsule zarar vermez.)
-Arpa baldırı sulu, buğday cıngılı (kellesi) kuru biçilir. (Arpa tam kurumadan biçilir, buğday iyice kuruyunca kolay biçilir.)
-Deliceye zeytin aşısı yapılırken, delicenin dalını kestiğin zaman yere düştüğünde çiçek tozu çıktığı zaman aşının tam tavı, zamanı demektir.
-Bodat çıktı hayvanları meraya salalım. (Bal arısının erkeği bodat arısı ikindi zamanı havada uçmaya başladığı zaman hava serinlemiştir, hayvanlar meraya salınır.)
-Köpekler yazın başını ve ayaklarını toplayarak yuvarlak şekilde yattığı zaman kış soğuk olur, başını ve ayaklarını uzatarak yattığı zaman kış ılık geçer.
-Hayvanlar yazın bulduğu kemikleri yaladığı zaman kış kurak ve soğuk geçer.
-Yeni ay doğduğunda, ayın ağzı kıbleye doğru olursa rüzgar lodostan eser, hava ılık olur ve yağmurlu olur. Ayın ağzı doğuya ve kuzeydoğuya doğru olursa rüzgar poyrazdan eser ve hava soğuk ve kurak olur.
-Ayın harımı var yakında yağmur yağacak. (Gece ayın etrafında daire şeklinde bulut varsa, dairenin şekline göre kısa zamanda veya uzun süre sonra yağmur yağar.)
-Bulutlu havada Kavacık Dağı’ndan şimşek çakarsa bereketli yağmur yağacağının habercisidir.
-Kışın hiç ara vermeden üç gece kırağı yağarsa, dördüncü günü yağmur yağar.
-Sabah kızıllığı, yakında yağmur yağacağının habercisidir. (Sabah güneş doğarken, sadece güneşin doğduğu yerde kızıl renkli bulut kızıllık oluşur ve kısa süre sonra yağmur yağar.)
-Akşam kızıllığı, sabah güzelliği. (Güneş batarken yine sadece güneşin battığı yerde kızıl renkli bulut, kızıllık oluşur. Ertesi gün hava açık ve güneşlik olur.)
-Mevsim normallerine göre, güneş ve hava sıcaklığının ani yükselmesine yağmur sıcağı denir. Kısa bir süre sonra yağmur yağar.
-Eskiden yörükoğlu deve ile yayladan kasabaya inmiş. Dönüşte geç kalmış akşam olmuş ve yağmur başlamış. Annesi merak etmiş oğlum geç kaldı ıslanacak diye. Tecrübeli dede gidin ahıra bakın barca teke nasıl yatıyor demiş. Bakmışlar barca teke ayaklarını uzatmış serbestçe yatıyor ve geviş getiriyor demişler. Tecrübeli dede merak etmeyin yağmur şiddetli yağmayacak, oğlan devenin yanında ıslanmadan gelir demiş.
Değerli bilgilerinize sunduğumuz, büyüklerimizden gördüğümüz, duyduğumuz, bildiğimiz ve yaşadığımız doğal, kültürel ve tarihi doğa olaylarını sizlerle paylaşmaktan onur, gurur ve heyecan duyuyoruz.
Saygılarımla
22 Ekim 2016
Halil İbrahim Hamarat”
Henüz hiç yorum yapılmamış